بهترین روش ارتودنسی دندان چیست؟ (مقایسه تمام روش های موجود)

اصلاح ناهنجاری های فک و دندان، تنها یک “راه درست” ندارد. انتخاب بهترین روش ارتودنسی دندان، نه یک نسخه یکسان برای همه، بلکه تصمیمی تخصصی، شخصی سازی شده و چندبُعدی ست. در این مقاله، نگاهی دقیق به روش های مختلف ارتودنسی، مزایا و محدودیت های هرکدام می اندازیم. سپس معیارهای تصمیم گیری و عوامل تأثیرگذار بر انتخاب نهایی شما را نیز بررسی می کنیم.

اول از همه، بیایید انواع روش های ارتودنسی دندان را بشناسیم!

برای اینکه دندان هایمان منظم شوند و لبخند زیباتری داشته باشیم، چند روش اصلی ارتودنسی پیش روی ماست.

این روش های ارتودنسی هر کدام برای کار خاصی ساخته شده اند و فرق هایی با هم دارند. (مثل این می ماند که بخواهیم برای یک مسیر، وسیله نقلیه مناسب انتخاب کنیم. بنابراین هر کدام مزایا و سختی های خودشان را دارند). بیایید ببینیم این روش های اصلی کدامند و هر کدام چه شکل و چه ویژگی هایی دارند. بعد از مرور این روش ها، کمک می کنیم بهترین روش ارتودنسی دندان را برای خودتان پیدا کنید:

۱. ارتودنسی ثابت با براکت فلزی

سیستم ثابت همان روشی است که اغلب ما وقتی اسم ارتودنسی می آید، اول از همه یادش می افتیم:

• ابتدا براکت های کوچک فلزی را با چسب روی سطح جلوی دندان ها می چسبانند.
• بعد یک سیم فلزی از وسط این براکت ها رد می شود.
• دندانپزشک متخصص (ارتودنتیست) این سیم را در جلسات دوره ای تنظیم می کند.
• همین تنظیم باعث می شود دندان ها کم کم و آرام در جای درست خودشان قرار بگیرند.

 این براکت ها تا پایان درمان روی دندان ها می مانند و نمی شود آن ها را برداشت. این روش چون محکم و قوی است، برای حل بیشتر مشکلات دندانی، حتی مشکلات سخت، خیلی خوب جواب می دهد. و هنوز هم پایه اصلی خیلی از درمان هاست. در واقع از دیرباز سیستم سنتی ثابت بهترین روش ارتودنسی دندان برای مشکلات پیچیده است.

مزایا	معایب
بهترین نوع ارتودنسی برای حل مشکلات زیاد (حتی سخت)	در دهان کاملاً دیده می شود
دندانپزشک کنترل بالایی رویش دارد	تمیز کردن دندان ها با وجودش کمی سخت تر است
معمولاً هزینه اش کمتر از بقیه است	ممکن است اولش دهان را کمی زخم کند
خیلی محکم و بادوام است

۲. ارتودنسی ثابت سرامیکی (شفاف)

اگر دوست دارید دندان هایتان ارتودنسی شود اما نمی خواهید دستگاه خیلی توی چشم باشد، سیستم سرامیکی بهترین روش ارتودنسی دندان برایتان است. کارکردش مثل ارتودنسی فلزی است. یعنی براکت ها روی دندان چسبانده می شوند و سیم از آن ها رد می شود.

اما فرقش این است که براکت ها به جای فلز، از جنسی شبیه سرامیک ساخته شده اند که شفاف یا هم رنگ دندان است.این باعث می شود کمتر دیده شوند و ظاهر ملایم تری داشته باشند. البته سیم فلزی یا کش های شفاف آن دیده می شوند. این روش برای کسانی که زیبایی دستگاه برایشان مهم است، انتخاب مناسبی است.

مزایا	معایب
کمتر از فلزی دیده می شود (زیباتر است)	نسبت به فلزی شکننده تر است (نیاز به مراقبت بیشتر)
مناسب برای کسانی که ظاهر دستگاه برایشان مهم است	ممکن است اگر خوب تمیز نشود، رنگش عوض شود
کنترل خوبی روی دندان ها دارد	معمولاً هزینه اش بیشتر از فلزی است

۳. ارتودنسی لینگوال (پنهان)

اگر می خواهید کسی اصلاً متوجه نشود که دندان هایتان را ارتودنسی کرده اید، این سیستم بهترین روش ارتودنسی دندان برای شماست. در ارتودنسی لینگوال، براکت ها را به جای اینکه روی سطح جلوی دندان بچسبانند، پشت دندان ها (سمت زبان) می چسبانند. برای همین، از بیرون به هیچ وجه دیده نمی شود و دستگاه کاملاً پنهان است.

این روش نیاز به براکت های خاص دارد که معمولاً مخصوص همان دندان شما ساخته می شوند و چسباندن و تنظیمشان هم کار دقیق و سختی است که نیاز به مهارت بالای دندانپزشک متخصص دارد.

مزایا	معایب
از بیرون اصلاً دیده نمی شود (کاملاً پنهان)	معمولاً هزینه اش از همه بیشتر است
مناسب برای کارهایی که ظاهر مهم است	شاید اولش روی حرف زدن و زبان تأثیر بگذارد
کنترل خوبی روی دندان ها دارد	تمیز کردنش کمی سخت تر است
	عادت کردن به آن شاید کمی طول بکشد

۴. ارتودنسی با الاینرهای شفاف (بهترین روش ارتودنسی برای مشکلات جزئی تا متوسط)

الاینرهای شفاف یک نوع ارتودنسی جدید تر و متفاوت است. به جای براکت و سیم ثابت، از یک سری پلاک یا قالب شفاف پلاستیکی نازک استفاده می شود. این پلاک ها را بیمار خودش روی دندان ها می گذارد و برای غذا خوردن یا مسواک زدن برمی دارد.

هر پلاک برای مدت مشخصی (مثلاً ۱ تا ۲ هفته) استفاده می شود و بعد با پلاک بعدی در مجموعه که کمی شکلش فرق دارد، عوض می شود. همین عوض کردن پشت سر هم باعث می شود دندان ها کم کم و آرام در جای درست قرار بگیرند. این پلاک ها چون شفاف اند، خیلی کم دیده می شوند و متحرک بودنشان هم راحت است.

مزایا	معایب
برای تمیز کردن دندان راحت تر است (برداشته می شود)	بیمار باید خیلی همکاری کند (مرتب استفاده کند)
ظاهرش خیلی نامشهود و کمتر دیده می شود	شاید برای مشکلات خیلی شدید مناسب نباشد
فلز و براکت ثابت ندارد (راحت تر است)	معمولاً هزینه اش بیشتر از براکت های ثابت است
برداشتن برای غذا خوردن راحت است	ممکن است پلاک گم شود

۵. سیستم ارتودنسی دیمون (Self-Ligating)

دیمون در واقع یک نوع خاص از براکت ثابت است (چه فلزی باشد چه شفاف). فرق اصلی اش در نحوه نگه داشتن سیم داخل براکت است. براکت های معمولی از کش یا سیم نازک برای بستن سیم استفاده می کنند. اما براکت دیمون خودش یک گیره کوچک یا درب دارد.

سیم را داخل شیار براکت می گذارند و این گیره بسته می شود. همین باعث می شود سیم راحت تر داخل براکت سر بخورد و اصطکاک کمتری ایجاد شود. برخی ها اعتقاد دارند که دیمون بهترین روش ارتودنسی دندان است. طرفداران این سیستم می گویند این اصطکاک کمتر؛ شاید باعث شود دندان ها روان تر حرکت کنند. یا نیاز به تنظیمات کمتری در جلسات باشد.

مزایا	معایب
نیاز کمتر به کش یا سیم های کوچک دارد	شاید کمی بزرگ تر یا حجیم تر از براکت معمولی باشد
ممکن است اصطکاک کمتری داشته باشد	معمولاً هزینه اش بیشتر از براکت فلزی معمولی است
شاید نیاز به ویزیت های کمتری برای تنظیم باشد
(بعضی ادعاها درباره سرعت یا درد کمتر)

از کجا بفهمیم که بهترین روش ارتودنسی برای ما چیست؟

هنگامی که برای شروع درمان ارتودنسی اقدام می کنید، این سوال پیش می آید که کدام روش برای شما مناسب تر است؟ شما باید بدانید که هیچ روش درمانی به صورت ذاتی و برای همه افراد “بهترین” نیست.

به طور معمول، بهترین روش ارتودنسی دندان، انتخابی است که به صورت کاملاً شخصی، بر اساس شرایط و نیازهای خاص شما تعیین می گردد. تصمیم گیری برای انتخاب روش مناسب، با راهنمایی متخصص ارتودنسی و در نظر گرفتن عوامل زیر صورت می گیرد:

۱. شدت و نوع ناهنجاری فکی یا دندانی

نوع و میزان پیچیدگی مشکلی که در دندان ها یا فک شما وجود دارد، اصلی ترین عامل در انتخاب بهترین روش ارتودنسی برای شما است. برخی ناهنجاری های شدید فکی (یا دندانی) نیاز به اعمال نیروهای پیچیده و کنترل دقیقی دارند. نتیجه؟:

• ممکن است درمان صحیح، تنها با دستگاه های ثابت (مانند براکت های فلزی یا لینگوال) قابل انجام باشد.
• در مقابل، برای اصلاح نامرتبی های خفیف تا متوسط دندانی، طیف وسیع تری از روش ها، شامل براکت های سرامیکی، دیمون یا الاینرهای شفاف، می توانند گزینه های مناسب تری باشند.

۲. سن بیمار و مرحله رشد

سن شما در زمان شروع درمان نیز بر انتخاب بهترین روش ارتودنسی دندان تأثیر می گذارد:

• در کودکان و نوجوانان که فک ها هنوز در حال رشد هستند، امکان استفاده از پتانسیل رشد برای اصلاح برخی مشکلات فکی وجود دارد. (حتی گاهی می توان با دستگاه های ساده تر یا درمانی در دو مرحله به نتایج خوبی رسید.)
• در بزرگسالان که رشد کامل شده است، رویکرد درمانی متفاوت است و اغلب به ابزارهای متفاوتی نیاز است. همچنین در بزرگسالان، ملاحظات دیگری مانند اهمیت ظاهر در محیط کار یا اجتماع نیز در بهترین نوع ارتودنسی (مرئی یا نامرئی) نقش پررنگ تری پیدا می کنند.

۳. ملاحظات اقتصادی و بودجه درمان

هزینه درمان ارتودنسی یک عامل مهم در فرآیند تصمیم گیری برای بسیاری از افراد است. روش های مختلف ارتودنسی (همان طور که پیشتر اشاره شد)، از نظر هزینه با هم تفاوت دارند:

• براکت های فلزی معمولاً اقتصادی ترین گزینه در میان دستگاه های ثابت هستند.
• در مقابل، روش های پیشرفته تر مانند براکت های لینگوال (به دلیل پیچیدگی ساخت) و الاینرهای شفاف (به دلیل فناوری و فرآیند ساخت دیجیتال) معمولاً در رده گران ترین گزینه ها قرار می گیرند.

بنابراین بیمار با توجه به بودجه خود، محدوده انتخاب هایش را در نظر می گیرد. گاهی بهترین روش ارتودنسی دندان برای شما به دلیل محدودیت های بودجه ای تغییر می کند.

۴. میزان همکاری و تعهد بیمار

موفقیت در برخی روش های ارتودنسی، به صورت مستقیم به میزان همکاری و تعهد شما به عنوان بیمار بستگی دارد. این موضوع به ویژه در مورد دستگاه های متحرک مانند الاینرهای شفاف صادق است.

الاینرها تنها در صورتی دندان ها را جابه جا می کنند که شما به صورت منظم و برای مدت زمان کافی در طول روز (معمولاً ۲۲-۲۰ ساعت) از آن ها استفاده کنید. اگر پیش بینی می شود که پایبندی به این موضوع برای شما چالش برانگیز خواهد بود، دستگاه های ثابت (مانند براکت های فلزی، سرامیکی یا لینگوال) که نیازی به همکاری بیمار برای استفاده ندارند، ممکن است نتایج قابل پیش بینی تر و بهتری داشته باشند.

۵. حساسیت به ظاهر چهره در طول درمان

میزان اهمیت زیبایی و ظاهر دندان ها در طول دوره درمان برای شما، یک عامل کلیدی در انتخاب بهترین روش ارتودنسی است. اگر از دیده شدن براکت ها و سیم های فلزی در دهان خود ناراحت هستید، گزینه های کمتر قابل رؤیت مانند براکت های سرامیکی (زیباتر)، براکت های لینگوال (کاملاً مخفی) یا الاینرهای شفاف (تقریباً نامرئی و متحرک) برای شما مناسب تر خواهند بود.

انتخاب دستگاهی که با آن احساس راحتی بیشتری دارید، می تواند به افزایش اعتمادبه نفس شما در طول درمان کمک کند.

۶. نظر و تشخیص تخصصی ارتودنتیست (راهنمای اصلی شما)

در نهایت، با وجود تمام اولویت های فردی و مقایسه های انجام شده، تشخیص نهایی و توصیه اصلی درباره بهترین روش ارتودنسی دندان برای شما، بر عهده متخصص ارتودنسی است.

ارتودنتیست با تکیه بر دانش تخصصی، تجربه بالینی و تحلیل دقیق تمام اطلاعات تشخیصی (معاینات، عکس ها و رادیوگرافی ها)، می تواند عوامل پنهانی و بسیار مهمی را بررسی کند که برای شما قابل رؤیت نیستند:

• وضعیت ریشه ی دندان ها
• کیفیت استخوان نگهدارنده
• الگوی رشد فک ها
• و ….

عوارض عدم انتخاب روش درمانی مناسب برای شما چیست؟

در تصمیم گیری درباره اینکه کدام روش از نظر بیولوژیکی و مکانیکی برای شما ایمن ترین و مؤثرترین است، نقش مهمی دارند. یک تصمیم درمانی که بدون بررسی تخصصی و تنها بر اساس اولویت های ظاهری یا اقتصادی بیمار گرفته شود، می تواند باعث بروز موارد زیر شود:

• عدم موفقیت درمان
• برگشت مشکلات
• یا حتی آسیب جدی و جبران ناپذیر به دندان ها و بافت های اطراف (در آینده)

بنابراین، نظر و برنامه پیشنهادی متخصص، سنگ بنای یک درمان موفق و اصولی است که باید به آن اعتماد کرد.

موضوع بهترین نوع ارتودنسی چیست را جمع بندی کنیم؟

همانطور که بارها گفتیم جواب سوال بهترین نوع ارتودنسی چیست،  فقط یک پاسخ کوتاه ندارد. در واقع به عوامل مختلفی بستگی دارد. اما اگر دنبال راهنمایی هستید:

• اگر زیبایی اولویت اول است و ناهنجاری شدید ندارید: الاینر شفاف
• اگر ظاهر اهمیت دارد ولی ناهنجاری متوسط است: براکت سرامیکی
• اگر ناهنجاری شدید دارید یا همکاری تان پایین است: براکت فلزی
• اگر خواهان ظاهری نامرئی با درمان دقیق هستید و بودجه دارید : براکت لینگوال

در نهایت، بهترین روش ارتودنسی، ترکیب علم، تجربه ی متخصص و اولویت های شخصی شماست؛ نه آنچه ترند شده یا دیگران انتخاب کرده اند.

نیاز به راهنمایی دارید؟

اگر آماده هستید تا بهترین روش ارتودنسی متناسب با شرایط خاصتان را شروع کنید قبل از هر چیزی از دکتر درویش پور یک نوبت ویزیت دریافت کنید. دکتر  با دقت شرایط شما را ارزیابی می کنند و از میان انواع ارتودنسی دندان مناسب ترین طرح درمان را برایتان تنظیم می کنند. در نهایت با تمام تیمشان به شما کمک می کنند اصالت واقعی لبخند خودتان را حفظ کنید و ارتقاء دهید.

پاسخ به سوالات رایج درباره بهترین نوع ارتودنسی