اصول تغذیه در ارتودنسی (در طول درمان چه بخوریم چه نخوریم؟)

درمان ارتودنسی، تنها صاف شدن دندان ها نیست. وقتی براکت ها نصب می شوند یا الاینرهای شفاف روی دندان ها قرار می گیرند، زندگی روزمره شما هم کمی تغییر می کند. حدس بزنید اولین جایی که تحت تأثیر قرار می گیرد کجاست؟ بشقاب غذای شما و به طور کلی تغذیه در ارتودنسی تان!

هر لقمه ای که انتخاب می شود، می تواند درمان را سریع تر و کم دردسرتر کند. یا حتی بالعکس، باعث شکستن ابزار، التهاب لثه یا حتی پوسیدگی شود. تغذیه، اگر جدی گرفته‌نشود، از درون درمان را کند می کند.

در روزهای اول بعد از ارتودنسی چه چیزهایی بخوریم؟

به طور کلی در ساعات و روزهای ابتدایی پس از نصب براکت ارتودنسی ثابت یا شروع استفاده از الاینر، طبیعی است که دهان شما دچار حساسیت و درد شود. در این دوره، جویدن غذا به راحتی امکان پذیر نیست. بنابراین، در این مرحله باید به سراغ غذاهایی بروید که هم نیازهای تغذیه ای بدن شما را تأمین کنند و هم فک را تحت فشار قرار ندهند.

برای روزهای اول چه آیتم هایی را انتخاب کنیم؟

در طول روزهای اول تغذیه در ارتودنسی می توانید با خیال راحت این موارد را مصرف کنید:

• سوپ ولرم: سوپ های سبک و ولرم گزینه ای عالی هستند. به شرطی که حاوی تکه های بزرگ گوشت یا سبزیجات سفت نباشند.

• پوره سیب زمینی یا کدو: این پوره ها نرم و مغذی اند و به راحتی قابل بلعیدن هستند.
• ماست ساده یا یونانی:  مخصوصا ماست یونانی، منبع خوبی از پروتئین است و نیازی به جویدن ندارد.
• اسموتی میوه های نرم: اسموتی هایی که از میوه های نرم مانند موز، انبه یا توت فرنگی (بدون دانه یا پوست) تهیه شده‌اند، آیتمی خوشمزه و مقوی هستند.
• تخم مرغ آب پز ولی به صورت (له شده): تخم مرغ سرشار از پروتئین است و می توانید آن را به صورت له شده‌و نرم مصرف کنید.

حوستان به این نکته باشد…

تغذیه در ارتودنسی مخصوصا در روزهای اول، با اینکه غذا باید نرم باشد، اما به هیچ وجه نباید بی خاصیت باشد. بدن شما در این مرحله برای تطبیق با شرایط جدید و ترمیم احتمالی، به پروتئین و ویتامین کافی نیاز دارد.

مرحله دوم تغذیه در زمان ارتودنسی از اینجا شروع می شود ….

وقتی حساسیت اولیه دندان ها کم می شود، خیلی ها وسوسه می شوند که به رژیم غذایی قبلی شان برگردند. اما یادتان باشد، دندان ها الان در حال حرکت هستند، براکت ها یا الاینرهای ارتودنسی نامرئی در دهان شما قرار دارند و رعایت بهداشت دهان هم چالش برانگیزتر شده‌است. پس باید محتاط تر عمل کنید و بی هوا به سبک زندگی قبلی برنگردید!!

مرحله دوم بهتر است این غذاها را مصرف کنید

در این مرحله تغذیه در ارتودنسی، مصرف غذاهای زیر انتخاب های عاقلانه ای هستند:

• گوشت های ریش ریش یا بخارپز: این نوع گوشت ها نرم هستند و نیازی به جویدن شدید ندارند.

• برنج نرم یا ماکارونی پخته: این کربوهیدرات ها نرم و قابل هضم هستند و فشاری به دندان ها وارد نمی کنند.
• سبزیجات پخته یا بخارپز: سبزیجات پخته شده، برخلاف خام، نرم ترند و به راحتی خورده‌می شوند.
• میوه های نرم: میوه هایی مثل موز، هلو یا کمپوت بدون شکر، گزینه های خوبی هستند که هم مغذی اند و هم به دندان ها آسیب نمی زنند.

بعضی مواد غذایی هم هستند که بهتر است حواستان به آن ها باشد …

در مقابل، برخی خوراکی ها باید برای مدتی از رژیم غذایی شما حذف شوند یا نحوه مصرفشان اصلاح شود. این محدودیت ها دائمی نیستند، بلکه فقط تا زمانی که دهان شما درگیر فرآیند حرکت دندان ها و درمان ارتودنسی است، باید رعایت شوند.

خوراکی هایی که بهتر است فعلاً کنار گذاشته بگذارید این ها هستند

برای حفظ سلامت دندان ها و پیشرفت صحیح درمان، توصیه می شود مصرف خوراکی های زیر را برای مدتی محدود کنید:

• خوراکی های سفت در رژیم و تغذیه در ارتودنسی: مانند آجیل، یخ، و ته دیگ.
• غذاهای چسبناک: مانند آبنبات، گز، و پاستیل.

• خوراکی های بسیار شیرین یا اسیدی: مانند نوشابه، آبمیوه های صنعتی، و شیرینی های شربتی.

چرا در زمان ارتودنسی نباید برخی مواد غذایی را مصرف کرد؟

محدودیت هایی که در طول درمان ارتودنسی برای برخی خوراکی ها در نظر گرفته‌می‌شود، به دلیل ممنوعیت های سفت و سخت نیست. دلیل آن بسیار ساده تر ولی علمی است:

نمی خواهیم براکت ها یا سایر وسایل آسیب ببیند …

اگر خوراکی های سفت مانند ته دیگ، پسته یا یخ مصرف کنید، ممکن است براکت های شما بشکند. در این صورت، کل فرآیند درمان باید از نو تنظیم شود که به معنی اتلاف وقت و انرژی شماست.

همچنین، اگر از الاینر استفاده می کنید و خوراکی های نامناسب باعث ترک خوردن یا آسیب دیدن آن شوند، هزینه جایگزینی و ادامه درمان برای شما دوچندان خواهد شد.

تمیز کردن دندان ها هم دشوار می شود …

علاوه بر این، خوراکی های چسبناک مثل تافی یا شکلات کاراملی، حتی با استفاده از نخ دندان هم ممکن است در لابه لای براکت ها، سیم ها یا بین دندان ها گیر کنند. این باقی مانده ها می توانند باعث پوسیدگی موضعی دندان ها یا التهاب لثه شوند که روند درمان را مختل می کند. بنابراین نباید جایی در رژیم و تغذیه در ارتودنسی شما داشته‌باشند.

اگر الاینر شفاف دارید حتما این بخش را هم بخوانید

اگر مسیر درمان ارتودنسی شما با استفاده از الاینرهای شفاف پیش می رود، باید بدانید که قوانین تغذیه خاص تر و دقیق تری پیش روی شماست. در واقع باید بدانید که این شفافیت و راحتی که الاینرها به شما می دهند، با مسئولیت های بیشتری در زمینه بهداشت و تغذیه همراه است.

مهم ترین اصل: “هیچ چیز (جز آب) با الاینر خورده یا نوشیده نشود.

این قانون، اساسی ترین نکته ای است که باید به خاطر بسپارید. دلیل این محدودیت ها ساده و در عین حال بسیار مهم است:

حفظ شفافیت الاینر

تغذیه در ارتودنسی فقط به خاطر مسائل بهداشتی نیست زیبایی وسایل هم مهمخ است. الاینرها از مواد پلاستیکی خاص و شفافی ساخته می شوند تا تقریباً نامرئی باشند. مصرف هر نوع نوشیدنی رنگی، حتی چای یا قهوه (چه رسد به نوشابه های گازدار یا آبمیوه های رنگی)، می تواند به مرور زمان باعث تغییر رنگ و کدر شدن الاینرها شود.

این کدر شدن، ظاهر زیبای الاینرها را از بین می برد و هدف اصلی استفاده از آن ها را که نامرئی بودن است، خدشه دار می کند.

جلوگیری از تجمع ذرات غذا و پوسیدگی

وقتی شما با الاینر غذا می خورید یا نوشیدنی های شیرین مصرف می کنید، ذرات غذا و قند می توانند بین الاینر و سطح دندان ها به دام بیفتند. از آنجایی که الاینرها دندان ها را کاملاً می پوشانند، این ذرات و قندها در تماس مستقیم و طولانی مدت با مینای دندان قرار می گیرند.

این محیط بسته (حاوی قند و ذرات غذا)، بستری ایده آل برای رشد باکتری ها و پوسیدگی دندان فراهم می کند. این وضعیت می تواند به پوسیدگی های شدید زیر الاینر منجر شود که درمان ارتودنسی را با چالش های جدی روبه رو خواهد کرد.

حتما بعد از هر وعده دهان خود را شستشو دهید حتما!!

برای پیشگیری از مشکلات ذکر شده، رعایت یک پروتکل بهداشتی دقیق و پایبندی به تغذیه در ارتودنسی، کاملاً ضروری است:

پس از هر وعده غذایی یا مصرف هر نوشیدنی (به جز آب)، شما باید حتماً دندان های خود را مسواک بزنید و دهان خود را به خوبی بشویید. این کار تضمین می کند که هیچ ذره غذایی یا باقی مانده قندی روی دندان هایتان باقی نمانده باشد.

برخی مکمل ها و مواد ضروری دیگر هم هستند که نباید فراموش شوند

در طول درمان ارتودنسی، بدن شما مشغول یک فرآیند بازسازی مداوم است. دندان ها در حال حرکت هستند و بافت های اطراف آن ها از جمله استخوان نگهدارنده دندان، لثه و حتی مینای دندان، همگی درگیر این تغییرات هستند. به همین دلیل، برای پشتیبانی از این فرآیند حیاتی و تضمین بهترین نتیجه درمان، تغذیه کامل و صحیح اهمیت ویژه ای دارد.

برای اینکه بدن بتواند به درستی بازسازی شده و سلامت دهان و دندان حفظ شود، باید به میزان کافی از مواد مغذی زیر نیز بهره مند شوید:

کلسیم  (برای تغذیه در ارتودنسی بسیار مهم است)

این ماده معدنی برای سلامت استخوان ها و دندان ها ضروری است. منابع خوب کلسیم شامل لبنیات (شیر، ماست، پنیر)، کنجد و بادام هستند. مصرف کافی کلسیم به استحکام استخوان های اطراف دندان و پایداری نتایج ارتودنسی کمک می کند.

ویتامین D

ویتامین D نقش انکار ناپذیری در جذب کلسیم دارد. بدون ویتامین D کافی، بدن نمی تواند کلسیم را به درستی جذب کند، حتی اگر به میزان کافی کلسیم مصرف کرده باشید. منابع اصلی ویتامین D شامل:

• نور خورشید
• ماهی های چرب (مانند سالمون و ساردین)
• و زرده تخم مرغ هستند.

ویتامین  C (بسیار مهم برای تغذیه در زمان ارتودنسی)

این ویتامین برای سلامت لثه ها و بافت های همبند بسیار مهم است. ویتامین C به بازسازی کلاژن کمک می کند. همانطور که احتمالا می دانید کلاژن جزء اصلی لثه ها و رباط های نگهدارنده دندان است. مرکبات، فلفل دلمه ای و سبزیجات تازه منابع غنی ویتامین C محسوب می شوند که می تواند تغذیه در ارتودنسی را برایتان پربارتر کنند.

پروتئین کافی

پروتئین، بلوک سازنده بافت ها در بدن است. در طول حرکت دندان ها، بازسازی استخوان و ترمیم لثه ها به پروتئین کافی نیاز دارد. تخم مرغ، حبوبات (مانند عدس و لوبیا) و گوشت های بدون چربی از منابع عالی پروتئین به شمار می روند.

در نهایت حواستان باشد که تغذیه آگاهانه = درمان مؤثرتر است!

هر کسی می تواند ارتودنسی کند؛ اما یک نتیجه خوب، فقط برای کسانی است که در کنار درمان، سبک زندگی و تغذیه شان را هم اصلاح می کنند. غذاهای مناسب، مراقبت های کوچک و پرهیزهای موقتی، در کنار هم باعث می شوند مسیر درمان راحت تر، سریع تر و با دوام تر طی شود. پس فراموش نکنید که لبخند زیبا، فقط با ابزار فلزی یا شفاف ساخته نمی شود بلکه تغذیه در ارتودنسی نیز، یک بخش پنهان اما کلیدی این فرآیند است.

پاسخ به سوالات مهم در خصوص تغذیه در ارتودنسی