احتمال پوسیدگی دندان در طول ارتودنسی چقدر است؟

یکی از نگرانی های شایع در بین کسانی که درمان را شروع می کنند، احتمال پوسیدگی دندان در طول ارتودنسی است. این دغدغه کاملاً طبیعی است. چون وسایل ارتودنسی مثل براکت ها و سیم ها، دسترسی مستقیم به سطح دندان ها را کم می کنند و می توانند محیطی را فراهم کنند که پلاک های میکروبی راحت تر جمع شوند.
در این مقاله، به صورت دقیق بررسی می کنیم که واقعا آیا ارتودنسی باعث پوسیدگی دندان می شود یا خیر. همچنین توضیح می دهیم که برای جلوگیری از این خطر باید چه کارهایی انجام داد.
آیا ارتودنسی باعث پوسیدگی دندان می شود؟
خیر! ارتودنسی به خودی خود باعث پوسیدگی دندان نمی شود. اما اگر در طول درمان بهداشت دهان و دندان را خوب رعایت نکنید، احتمال پوسیدگی به شکل چشمگیری بالا می رود. دلیلش هم این است که وسایل ارتودنسی، تمیز کردن کامل دندان ها را کمی سخت می کنند.

براکت ها، سیم ها و کش ها به راحتی می توانند ذرات غذا را لابلای خودشان نگه دارند و باعث جمع شدن پلاک های باکتریایی شوند. اگر این پلاک ها به موقع تمیز نشوند، اسیدی که باکتری ها تولید می کنند، مینای دندان را از بین می برد و در نتیجه ممکن است دچار:
- پوسیدگی
- لکه های سفید اولیه (که نشانه شروع پوسیدگی است)
- یا حتی حساسیت دندانی شوید.
مهم ترین دلایل افزایش خطر پوسیدگی در حین ارتودنسی چیست؟
چند دلیل اصلی وجود دارد که چرا احتمال پوسیدگی دندان در طول ارتودنسی بالا می رود:
۱. سخت شدن تمیز کردن دندان ها
برای تاکید این موضوع را دوباره توضیح می دهیم. یکی از دلایل اصلی پوسیدگی دندان در طول ارتودنسی وجود براکت ها و وسایر وسایل ثابت است. وسایل ارتودنسی تمام سطح دندان را نمی پوشانند، اما دسترسی به بعضی جاها را حسابی سخت می کنند. همین باعث می شود که پلاک و ذرات غذا کم کم جمع شوند، به خصوص اطراف براکت ها و بین دندان ها.
۲. کاهش دقت در مسواک زدن
خیلی ها، مخصوصاً نوجوانان، در دوران ارتودنسی هنوز هم مثل قبل مسواک می زنند. در حالی که این وضعیت نیاز به دقت، وقت و ابزارهای بیشتری دارد. مسواک زدن سرسری یا عجله ای در این دوران می تواند خیلی آسیب رسان باشد.

۳. مصرف زیاد خوراکی های شیرین یا چسبنده
مصرف زیاد:
- شیرینی
- نوشابه
- شکلات های چسبناک
- یا خوراکی هایی مثل کشک و لواشک
وقتی با وسایل ارتودنسی ترکیب شود، یک محیط بسیار خطرناک برای ایجاد پوسیدگی می سازد. قند زیاد، پلاک زیاد و سختی تمیز کردن، یک چرخه معیوب از پوسیدگی دندان در طول ارتودنسی را فعال می کنند.
راه های مؤثر برای پیشگیری از پوسیدگی در طول درمان ارتودنسی
حالا که می دانیم ارتودنسی خودش باعث پوسیدگی نمی شود اما نیاز به مراقبت بیشتری دارد، بیایید ببینیم چه کارهایی می توانیم انجام دهیم تا دندان هایمان در طول درمان سالم بمانند:
۱. استفاده از مسواک مخصوص ارتودنسی
فکر نکنید با همان مسواک قبلی می توانید تمام دندان ها را تمیز کنید. مسواک هایی با طراحی ویژه، مثلاً مسواک های V-شکل یا مسواک های بین دندانی، برای تمیز کردن دقیق اطراف براکت ها و سیم ها طراحی شده اند.

این مسواک ها به شما کمک می کنند تا به نقاطی که با مسواک عادی دسترسی ندارید، برسید و ذرات غذا و پلاک را به خوبی پاک کنید. بنابراین وقتی از مسواک های ارتودنسی استفاده می کنید احتمال پوسیدگی دندان در طول ارتودنسی به شدت کم می شود.
۲. نخ دندان ارتودنسی و واتر جت
فقط و فقط مسواک زدن به تنهایی کافی نیست! استفاده از نخ دندان مخصوص ارتودنسی (که نوک آن سفت تر است تا راحت تر از زیر سیم ها رد شود) یا دستگاه های واتر جت (آب فشان دندانی) به شما کمک می کند تا فضاهای بین دندانی و زیر سیم ها را که مسواک به آن ها نمی رسد، به طور کامل پاکسازی کنید. این کار تا حد زیادی احتمال تجمع پلاک و شروع پوسیدگی را کم می کند.
۳. دهان شویه های حاوی فلوراید
دهان شویه های حاوی فلوراید مثل یک محافظ اضافی عمل می کنند. فلوراید به تقویت سطح مینای دندان کمک کرده و مقاومت آن را در برابر حملات اسیدی افزایش می دهد. با مشورت ارتودنتیست خود، می توانید استفاده روزانه از این محلول ها را در برنامه بهداشت دهان خود قرار دهید. این هم به عنوان یک روش مکمل به شدت از پوسیدگی دندان در طول ارتودنسی جلوگیری می کند.
۴. مراجعه منظم به دندانپزشک عمومی
حتی با وجود اینکه مرتباً به ارتودنتیست مراجعه می کنید، فراموش نکنید که مراجعات منظم به دندانپزشک عمومی هم ضروری است. دندانپزشک عمومی می تواند کارهایی مثل:
- جرم گیری دندان ها را انجام دهد
- پوسیدگی های اولیه را شناسایی و کنترل کند
- و سلامت لثه هایتان را زیر نظر بگیرد.

طبیعی است که این همکاری بین متخصص ارتودنسی و دندانپزشک عمومی برای حفظ سلامت کامل دهان و دندان شما در طول درمان ارتودنسی بسیار مهم است.
اگر در حین ارتودنسی پوسیدگی ایجاد شود، چه باید کرد؟
اگر با پوسیدگی دندان در طول ارتودنسی روبرو شدید، اصلا جای نگرانی نیست. دندانپزشک می تواند با راه حل های مناسب این مشکل را برطرف کند:
تشخیص و درمان زودهنگام
تشخیص پوسیدگی در همان مراحل اولیه (مثل لکه های سفید گچی روی دندان) معمولاً با معاینه چشمی یا عکس برداری (تصویربرداری) انجام می شود. در این مرحله، می توان با درمان های محافظتی، مثلاً با تجویز فلوراید موضعی یا تغییر رژیم غذایی، جلوی پیشرفت پوسیدگی را گرفت.
درمان پوسیدگی های عمیق تر
اما اگر پوسیدگی به سطح عمیق تری برسد، ممکن است دندانپزشک ناچار شود سیم ارتودنسی را باز کند. بعد از اینکه دندان ترمیم شد، دستگاه ارتودنسی دوباره تنظیم می شود. این فرآیند ممکن است یک اختلال کوتاه مدت در برنامه درمانی شما ایجاد کند، اما برای حفظ سلامت دندان ضروری است و نباید از آن چشم پوشی کرد.
تفاوت در میزان خطر پوسیدگی بین ارتودنسی ثابت و متحرک
میزان خطر پوسیدگی دندان در طول ارتودنسی ثابت و متحرک (نامرپی)، کمی با هم فرق می کند:
ارتودنسی ثابت
دستگاه های ارتودنسی ثابت (مثل براکت های فلزی یا سرامیکی) بیشترین خطر ایجاد پوسیدگی را دارند. دلیلش این است که تمیز کردن دندان ها با این وسایل سخت تر می شود و تجهیزات هم به طور دائم به دندان ها چسبیده اند. این شرایط باعث می شود ذرات غذا و پلاک راحت تر جمع شوند.
ارتودنسی متحرک

در مقابل، دستگاه های ارتودنسی نامرئی یا متحرک مثل الاینرهای شفاف، خطر پوسیدگی را کمتر می کنند. چون این دستگاه ها را می توان هنگام غذا خوردن یا مسواک زدن از دهان خارج کرد و دندان ها را راحت تر تمیز کرد. با این حال، حتی در این روش ها هم، اگر بهداشت دهان به خوبی رعایت نشود یا پلاک ها درست تمیز نشوند، باز هم احتمال پوسیدگی دندان در طول ارتودنسی وجود دارد.
پرسش های متداول (FAQ)
خیر، براکت ها به تنهایی مینای دندان را تضعیف نمی کنند. اما در صورت عدم رعایت بهداشت، باکتری ها و اسیدهای حاصل از پلاک می توانند مینای دندان را تخریب کنند.
بله. حتی توصیه می شود حداقل یک بار در طول درمان، جرم گیری دندان توسط دندانپزشک انجام شود تا از تجمع پلاک ها جلوگیری گردد. همین کار کوچک به شما در جلوگیری از پوسیدگی دندان در طول ارتودنسی کمک زیادی می کند.
بله. با برداشتن براکت ها و باز شدن دسترسی به تمام سطوح دندان، تمیز کردن آسان تر می شود. اما همچنان رعایت اصول بهداشتی و مراجعات دوره ای ضروری هستند
آیا به دنبال لبخندی زیبا و درمانی راحت تر هستید؟
با پیشرفت های اخیر، حالا می توانید دندان هایتان را با ارتودنسی نامرئی و الاینرها صاف کنید؛ روشی که هم زیبایی اش را حفظ می کند و هم مشکلات بهداشتی کمتری دارد. برای شروع درمان و مشاوره با متخصصین ما، می توانید همین امروز به یکی از کلینیک های ما مراجعه کنید. منتظر شما هستیم!