عوارض ارتودنسی دندان چیست؟ (بررسی راهکارهای پیشگیری از عوارض)

درمان ارتودنسی به شما کمک می کند تا دندان هایی صاف و لبخندی زیبا داشته باشید. اما مثل هر روش درمانی دیگری، ممکن است عوارض و مشکلاتی هم به همراه داشته باشد. البته باید بدانید که با مراقبت درست و همکاری با ارتودنتیست، می توانید بیشتر این مشکلات را کنترل کنید یا حتی از آن ها به طور کامل جلوگیری به عمل آورید. بیایید رایج ترین عوارض ارتودنسی دندان را دقیق تر بررسی کنیم.

7 تا از عوارض ارتودنسی شایع + راه های پیشگیری از آن ها

در این جدول جامع می توانید هر 7 عارضه به همراه روش های پیشگیری را مشاهده فرمایید. برای جزئیات بیشتر حتما و حتما ادامه مقاله را هم لطفا بخوانید:

عوارض ارتودنسی	روش های پیشگیری و کنترل
تحلیل لثه و استخوان اطراف دندان	تنظیم منظم فشار وارده توسط ارتودنتیست  رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان  مراجعه منظم به متخصص لثه در صورت نیاز  استفاده از نیروی ملایم در حرکت دندان ها
پوسیدگی دندان و لکه های سفید روی مینا	تمیز کردن دندان ها با مسواک مخصوص ارتودنسی بعد از هر وعده غذایی  استفاده از نخ دندان مخصوص ارتودنسی (سوپر فلاس)  استفاده منظم از دهانشویه فلورایددار  محدود کردن مصرف مواد قندی و رنگدانه دار
درد و ناراحتی در فک و دندان	مصرف مسکن های تجویز شده توسط متخصص در روزهای اول (واقعا درد خاصی هم نیست)  استفاده از کمپرس سرد برای کاهش التهاب  انجام تمرینات سبک فک با نظر متخصص  مراجعه به ارتودنتیست در صورت دردهای طولانی مدت
زخم شدن و تحریک بافت های نرم دهان	استفاده از موم مخصوص ارتودنسی روی براکت های تیز  شستشوی دهان با آب نمک ولرم  استفاده از ژل های محافظ مخاط دهان  مراجعه به ارتودنتیست برای اصلاح براکت های آسیب دیده
بازگشت دندان ها به جای قبلی (Relapse)	استفاده منظم و دقیق از ریتینر طبق دستور دکتر  پیگیری های منظم پس از درمان اصلی  انتخاب روش درمانی مناسب توسط متخصص ارتودنسی باتجربه  رعایت طول دوره درمان کامل
مشکلات روحی و اجتماعی در کودکان و نوجوانان (نادر)	انتخاب براکت های سرامیکی یا ارتودنسی نامرئی  مشاوره روانشناسی در صورت نیاز  حمایت خانواده و دوستان  توضیح مزایای بلندمدت درمان
حساسیت دندان ها و مشکل در جویدن	استفاده از خمیردندان مخصوص دندان های حساس  مصرف غذاهای نرم در روزهای اول درمان  اجتناب از غذاهای بسیار سرد یا گرم  تقسیم غذا به قطعات کوچک برای جویدن راحت تر

۱. تحلیل لثه و استخوان اطراف دندان

یکی از عوارض ارتودنسی دندان، عقب رفتن لثه (تحلیل لثه) و کم شدن استخوان اطراف دندان ها (تحلیل استخوان) است. این اتفاق برای همه رخ نمی دهد و فقط در بعضی ها رخ می دهد. همان بعضی ها هم خودشان معمولا مقصر هستند و بعضی وقت ها هم مقصر متخصص است. چه وقت بیمار و چه وقت متخصص مقصر هستند؟

• متخصص: اگر فشاری که سیم ها و براکت ها به دندان وارد می کنند، خیلی زیاد باشد یا دندان ها خیلی سریع جابجا شوند این عارضه بروز می کند. چون نصب و تنظیم براکت با متخصص است این مشکل متوجه دکتر است.
• بیمار: اگر بیمار بهداشت دهان و دندان را رعایت نکند و از دستورالعمل ها پیروی نکند هم تحلیل رخ می دهد. حتی در واقعی ممکن است دندان بر اثر این سهل انگاری لق شود. ولی خیلی انصاف نیست این را از عوارض ارتودنسی بدانیم زیرا واقعا مقصر بیمار است.

اما جای نگرانی نیست

• اولا که یک دکتر ارتودنسی خوب انتخاب کنید
• ثانیا با رعایت خیلی دقیق بهداشت دهان و دندان و همکاری کامل با متخصص ارتودنسی، می توانید خطر این مشکل را کاملا برطرف کنید!

۲. پوسیدگی دندان و لکه های سفید روی مینا

اینجا مشکل زمانی بروز می کند که براکت ها و سیم های ارتودنسی روی دندان هایتان قرار می گیرند. وقتی این اتفاق می افتد  مکانی ایجاد می شود که پلاک و تکه های غذا به راحتی می توانند در اطراف سیم و براکت گیر کنند. اگر بهداشت دهان و دندان به درستی رعایت نشود، خطر بروز این موارد بالا می رود:

• ایجاد پوسیدگی دندان
• به وجود آمدن لکه های سفید رنگ روی مینای دندان
• و همچنین التهاب لثه (که لثه ها قرمز و متورم می شوند)

برای جلوگیری از این مشکلات، حتماً باید به طور منظم و با دقت از:

• مسواک مخصوص ارتودنسی
• دهان شویه هایی که فلوراید دارند
• و نخ دندان های مخصوص ارتودنسی

استفاده کنید. این کارها در کم کردن این خطرها خیلی مؤثر هستند.

۳. درد و ناراحتی در فک و دندان (از ساده ترین عوارض ارتودنسی که موقت هم است)

احساس درد در روزهای اول درمان یا بعد از هر بار که سیم ها تنظیم می شوند، یک چیز طبیعی است. این درد نشان می دهد که دندان ها در حال حرکت هستند. اما در بعضی از افراد، این درد ممکن است به صورت طولانی مدت باقی بماند یا به درد در مفصل فک (که به آن مفصل گیجگاهی فکی یا TMJ می گویند) تبدیل شود. این مشکل ممکن است با صدا دادن فک هنگام باز و بسته کردن دهان، مشکل در باز کردن کامل دهان یا درد در ناحیه شقیقه (کنار گوش) همراه باشد.

اگر چنین دردهایی را تجربه کردید، حتماً باید توسط متخصص ارتودنسی خود دقیقاً بررسی شوید. اگر لازم باشد، او شما را به یک جراح فک و صورت یا متخصص درد ارجاع می دهد تا مشکلتان برطرف شود.

۴. زخم شدن و تحریک بافت های نرم دهان

این یکی از شایع ترین عوارض ارتودنسی دندان است. براکت ها و سیم های ارتودنسی، به خصوص در روزهای اول درمان یا اگر شکسته شوند، می توانند باعث ایجاد زخم یا آفت های کوچک در داخل گونه یا روی لب ها شوند. این زخم ها معمولاً با استفاده از موم مخصوص ارتودنسی (که روی براکت چسبانده می شود)، شستشوی دهان با آب نمک، و مراجعه به دندان ارتودنتیست برای تنظیم دوباره براکت یا سیم برطرف می شوند و جای نگرانی ندارند.

۵. بازگشت دندان ها به جای قبلی (Relapse)

یکی از نگرانی های مهم بعد از پایان درمان ارتودنسی، این است که دندان ها به وضعیت قبل از درمان برگردند. این مشکل به خصوص زمانی پیش می آید که دستگاه نگهدارنده (ریتینر) طبق دستور  ارتودنتیست استفاده نشود یا اگر برنامه درمانی از همان اول به دقت و درستی طراحی نشده باشد.

این برگشت دندان ها، به ویژه در افرادی که دندان هایشان خیلی نامرتب بوده یا استخوان فک خاصی دارند، بیشتر دیده می شود. برای جلوگیری از این اتفاق، استفاده منظم از ریتینر بعد از پایان درمان حیاتی است. اگر ریتینر استفاده نکنید با عوارض ارتودنسی طولانی مدت مواجه می شوید.

۶. مشکلات روحی و اجتماعی در کودکان و نوجوانان

در برخی از افراد، مخصوصاً در سنین نوجوانی، ظاهر فلزی براکت ها می تواند روی اعتماد به نفس آن ها تأثیر بگذارد و باعث شود احساس خجالت یا ناراحتی کنند. البته امروزه گزینه هایی مانند ارتودنسی نامرئی (الاینرهای شفاف) یا براکت های سرامیکی (که کمتر دیده می شوند) هم وجود دارد که این مشکل را تا حد زیادی کم می کند.

اما درک درست از هدف درمان، حمایت خانواده و دوستان، و توضیح صحیح درباره اینکه این درمان برای سلامتی و زیبایی آینده آن هاست، نقش مهمی در کاهش هرگونه فشار روانی دارد. (باز هم ایجاد می بینیم که واقعا این مشکلات نادر هم به نوعی باز عوارض ارتودنسی نیستند.)

۷. حساسیت دندان ها و مشکل در جویدن

در طول درمان ارتودنسی، ممکن است بعضی از افراد حساسیت بیشتری در دندان هایشان به گرما یا سرما، یا حتی به فشار (مثل فشار ناشی از گاز زدن) تجربه کنند. همچنین، تا مدتی، جویدن بعضی از غذاها (مثل گوشت، مغزها یا نان خشک) ممکن است سخت تر از حالت عادی باشد. این مشکلات معمولاً موقتی هستند و بعد از عادت کردن دندان ها یا پایان درمان، از بین می روند.

با این تفاسیر آیا ارتودنسی ارزش این ریسک ها را دارد؟

پاسخ تقریبا همیشه مثبت است. هرچند ما چند مورد عوارض ارتودنسی خاص داریم، اما اگر به درستی و توسط متخصص انجام شود، می تواند با حداقل عوارض و بیشترین سود، سلامت دهان و لبخند طبیعی را به ارمغان بیاورد. کلید اصلی موفقیت در درمان، آگاهی بیمار، همکاری مستمر، و انتخاب  دندان ارتودنتیست متخصص و متعهد است.

شما می توانید همین الان با ما در کلینیک های دکتر درویش پور تماس بگیرید و یا خودتان شخصا برای ویزیت مراجعه فرمایید. دکتر درویش پور یک مشاوره تخصصی با شما هماهنگ می کنند و درباره تمام نگرانی هایتان با شما صحبت خواهند کرد. ما در صورت تمایل بهترین طرح درمان را برای شما آماده می کنیم.

پاسخ به سوالات رایج درباره معایب و عوارض ارتودنسی

عوارض ارتودنسی نکردن چیست؟

شاید فکر کنید اگر دندان هایتان نامرتب است و ارتودنسی نکنید، مشکلی پیش نمی آید. اما واقعیت این است که دندان های نامرتب می توانند در طولانی مدت، مشکلات زیادی را برای سلامت دهان و حتی سلامت کلی شما به وجود بیاورند.

یکی از مهم ترین مشکلات، سخت شدن رعایت بهداشت دهان و دندان است

دندان های کج و روی هم افتاده، جاهایی را ایجاد می کنند که مسواک و نخ دندان به سختی می توانند آن ها را تمیز کنند. همین باعث می شود که خطر پوسیدگی دندان ها و التهاب لثه (که می تواند به بیماری های جدی تر لثه و حتی از دست دادن دندان منجر شود) به شدت بالا برود.

دندان ها ممکن است دچار پوسیدگی شوند

دندان هایی که خوب روی هم قرار نمی گیرند، می توانند باعث ساییدگی غیرعادی و فرسایش دندان ها شوند. این ساییدگی ممکن است دندان ها را حساس کرده یا حتی باعث شکستگی آن ها شود.

سایر عوارض ارتودنسی نکردن دندان عبارتند از:

• مشکل در جویدن صحیح غذا و گاهی اوقات مشکل در صحبت کردن و تلفظ بعضی از کلمات هم می تواند از عوارض نامرتبی دندان ها باشد.
• در برخی افراد، نامرتبی دندان ها می تواند منجر به درد در مفصل فک (که به آن مفصل گیجگاهی فکی می گویند)، سردرد یا درد در ناحیه گردن و شانه شود.
• همچنین، ظاهر نامرتب دندان ها می تواند روی اعتماد به نفس فرد تاثیر بگذارد و باعث شود کمتر لبخند بزند یا در موقعیت های اجتماعی احساس راحتی نکند.
• در موارد جدی تر، دندان هایی که خیلی جلوتر هستند یا خیلی نامرتبند، بیشتر در معرض آسیب و شکستگی قرار دارند، مثلاً در یک زمین خوردن ساده.

عوارض ارتودنسی اشتباه چیست؟

ارتودنسی یک درمان تخصصی و حساس است که حتماً باید توسط یک متخصص باتجربه و آموزش دیده انجام شود. اگر درمان ارتودنسی به درستی برنامه ریزی یا اجرا نشود، می تواند به جای بهبود، مشکلاتی را برای سلامت دهان و دندان شما ایجاد کند.

به هم خوردن هماهنگی بین دندانی و فکی

یکی از جدی ترین عوارض ارتودنسی اشتباه، بدتر شدن نحوه روی هم قرار گرفتن دندان ها است یعنی به جای اینکه دندان ها بهتر جفت شوند و خوب روی هم قرار بگیرند، ممکن است وضعیتشان بدتر از قبل شود و در جویدن غذا یا صحبت کردن مشکل ایجاد کنند.

تحلیل ریشه دندان

همچنین، اگر فشارها به دندان ها نادرست یا بیش از حد باشد، ممکن است باعث کم شدن ریشه دندان ها یا حتی آسیب به لثه و استخوان اطراف دندان شود. این مشکلات می توانند دندان ها را لق کرده یا حتی باعث شوند که در آینده دندان از دست برود.

درد و مشکلات فکی

گاهی اوقات، ممکن است به دندان های کناری هم آسیب برسد یا نتایج درمان ثابت و پایدار نباشد و دندان ها دوباره به جای قبلی خود برگردند. در موارد نادر، درد در مفصل فک هم می تواند نتیجه یک ارتودنسی نادرست باشد. و باعث بروز عوارض ارتودنسی در بزرگسالان و کودکان در مقایس پیچیده تر شود.

سایر پرسش های رایج