آیا ارتودنسی فک بالا و پایین با هم متفاوت است؟

بسیار از ما فکر می کنیم که درمان ارتودنسی برای تمام دندان ها یکسان است و فرقی نمی کند وسایل ارتودنسی روی فک بالا نصب شود یا پایین. اما واقعیت این است که شرایط هر فک کاملاً با دیگری فرق دارد. ساختار استخوانی، فضای موجود برای دندان ها و نحوه قرار گرفتن فک ها روی هم، همگی باعث می شوند که برنامه درمانی و حتی مدت ارتودنسی برای هر فک متفاوت باشد. در ادامه، فرق ارتودنسی فک بالا و پایین را بررسی می کنیم و توضیح می دهیم که چرا گاهی اوقات ممکن است حتی هر فک نیاز به یک روش درمانی جداگانه دارد.

برای شروع: تفاوت های ساختاری بین فک بالا و پایین چیست؟

قبل از اینکه بحث فرق ارتودنسی فک بالا و پایین را باز کنیم بیایید اول تفاوت های ساختاری این دو فک را با هم بررسی کنیم:

فک بالا معمولاً ثابت تر است

استخوان فک بالا که به آن ماگزیلا هم می گویند، به صورت ثابت به استخوان جمجمه وصل است و به همین دلیل حرکت محدودی دارد. اما در مقابل، فک پایین (ماندیبل) یک استخوان متحرک است که با مفصل به جمجمه وصل شده و هنگام باز و بسته شدن دهان حرکت می کند. قاعدتا تفاوت در میزان حرکت، تأثیر زیادی روی نحوه درمان می گذارد.

حجم و پهنای فکین متفاوت است

گاهی اوقات، فک بالا پهن تر از فک پایین است و برعکس. این عدم تناسب در پهنای فک ها می تواند به مشکلات جدی مانند:

• کراس بایت (وقتی دندان های بالا روی دندان های پایین قرار نمی گیرند)
• یا اپن بایت (وقتی دندان های جلویی روی هم قرار نمی گیرند و فضای خالی باقی می ماند) منجر شود
• و ….

بنابراین ارتودنتیست بر اساس این وسعت فکی تصمیم می گیرد چطور درمان را انجام دهد.

بیشتر بخوانید: هرچیزی که باید درباره ارتودنسی ثابت سنتی بدانید (توضیحات جامع)

الگوی رشد فکین متفاوت است

اصلی ترین فرق ارتودنسی فک بالا و پایین به این مورد مربوط می شود. در واقع رشد فک بالا معمولاً در سنین پایین تر متوقف می شود، درحالی که فک پایین ممکن است تا سنین بالاتر، حتی بعد از ۱۸ سالگی، به رشد خود ادامه دهد. به همین دلیل، ارتودنتیست باید این تفاوت در زمان رشد را در نظر بگیرد تا برنامه درمانی به درستی پیش برود و نتیجه ای پایدار حاصل شود.

فرق ارتودنسی فک بالا و پایین چیست؟ (برای درمان کیس های مختلف)

برای اصلاح وضعیت دندان ها، دندانپزشک بر اساس شرایط هر فک، از روش های متفاوتی استفاده می کند. این تفاوت ها معمولاً در موارد زیر دیده می شود.

شلوغی دندان ها (Crowding)

وقتی دندان های فک بالا شلوغ است، ممکن است نیاز به کشیدن یک یا چند دندان یا استفاده از وسیله ای به نام اکسپندر باشد تا قوس فکی بازتر شود. اما در فک پایین، فضای کمتری برای این نوع مانورها وجود دارد و در موارد شدید، حتی ممکن است نیاز به جراحی فک هم مطرح شود.

اوربایت (Overbite) و آندربایت (Underbite)

در شرایط اوربایت، دندان های فک بالا بیشتر از حد معمول روی دندان های پایین قرار می گیرند. در این موارد، تمرکز اصلی درمان روی فک بالا است تا این مشکل برطرف شود. اما در شرایط آندربایت که برعکس این حالت است، دندان های فک پایین جلوتر قرار گرفته‌اند و بیشتر تمرکز درمان روی فک پایین خواهد بود.

تفاوت در محل قرارگیری براکت ها (مهم ترین فرق ارتودنسی فک بالا و پایین)

گاهی اوقات در برخی موارد خاص، براکت های فک بالا و پایین با زاویه و موقعیت متفاوتی نسبت به هم قرار داده می شوند. این کار به این دلیل است که نیروها به درستی به دندان ها منتقل شود و متخصص ارتودنسی بتواند حرکت های مورد نظر را با دقت بیشتری اعمال کند.

مدت زمان درمان

مدت زمان لازم برای حرکت دندان ها در فک بالا و پایین همیشه یکسان نیست. به همین دلیل ممکن است درمان یک فک زودتر از دیگری به پایان برسد. در این شرایط، ارتودنتیست ممکن است براکت های یک فک را زودتر بردارد و درمان فک دیگر را تا رسیدن به نتیجه مطلوب ادامه دهد.

آیا می توان فقط یک فک را ارتودنسی کرد؟

تا اینجا فرق ارتودنسی فک بالا و پایین را بررسی کردیم. اما می خواهیم بدانیم آیا می شود فقط یک فک را تحت درمان قرار داد یا خیر؟

ببینید در بعضی شرایط خاص، ممکن است بیمار فقط در یک فک مشکل داشته باشد و ارتودنسی تنها برای همان فک انجام شود. اما در بیشتر موارد، دندانپزشکان توصیه می کنند که هر دو فک به صورت هم زمان درمان شوند تا توازن و هماهنگی کامل در بایت و لبخند ایجاد شود.

ارتودنسی یک فک به تنهایی می تواند باعث بروز مشکلاتی در اکلوژن یا همان جفت شدن دندان ها شود. بنابراین، تصمیم گیری در این مورد باید کاملاً تخصصی و بر اساس معاینه دقیق ارتودنتیست انجام شود.

بیشتر بخوانید: بهترین روش ارتودنسی دندان چیست؟ (مقایسه تمام روش های موجود)

آیا مراقبت های ارتودنسی در فک بالا و پایین تفاوتی دارد؟

فرق ارتودنسی فک بالا و پایین از نظر اصول بهداشتی، واقعا چیز خاصی نیست. در واقع بهداشت برای هر دو فک به یک صورت است. اما به دلیل موقعیت متفاوت فک ها در دهان، تمیز کردنشان کمی فرق می کند.

معمولاً تمیز کردن براکت های فک بالا راحت تر است، در حالی که براکت های فک پایین به خاطر نزدیک بودن به زبان و غدد بزاقی، بیشتر در معرض تجمع پلاک قرار دارند. به همین دلیل، برای تمیز کردن دندان های فک پایین نیاز به دقت و زمان بیشتری است.

پرسش های متداول در خصوص فرق ارتودنسی فک بالا و پایین

شما فعلا نیاز به یک ویزیت تخصصی دارد ….

در ظاهر، ارتودنسی فک بالا و پایین شبیه به هم هستند، اما تفاوت های ساختاری و موقعیتی آن ها می تواند نحوه درمان، نوع نیروها و حتی مدت زمان ارتودنسی را تغییر دهد.

برای همین، یک طرح درمان دقیق باید هر دو فک را به صورت هماهنگ بررسی کند تا نتیجه نهایی، لبخندی زیبا و بایتی صحیح باشد. برای اینکه مطمئن شوید بهترین روش درمانی برای شما انتخاب می شود، پیشنهاد می کنیم با یک ویزیت تخصصی ارتودنسی، مشاوره لازم را دریافت کنید و درمان خود را در یکی از کلینیک های دکتر درویش پور آغاز کنید.

چرا می توانید به دکتر درویش پور اعتماد کنید؟

در کلینیک های ما، بر اساس شرایط هر بیمار، از هر دو روش ارتودنسی ثابت و نامرئی استفاده می شود. حتی برای بعضی از کیس های پیچیده، از یک برنامه درمانی ترکیبی استفاده می کنیم که به طور هم زمان شامل ارتودنسی ثابت و نامرئی است تا به بهترین نتیجه دست پیدا کنیم. در زمینه ارتودنسی نامرئی نیز، ما بیش از ۷ سال تجربه داریم و مفتخریم که اولین مرکز تخصصی ارتودنسی نامرئی در ایران هستیم.