ارتودنسی متحرک چیست و دقیقا چه کاربردهایی دارد؟

درمان های ارتودنسی همواره با هدف بهبود نظم دندان ها و عملکرد فک انجام می شوند. اما برخلاف تصور عموم، ارتودنسی صرفاً محدود به براکت های فلزی ثابت نیست. ارتودنسی متحرک یکی از روش های مؤثر، انعطاف پذیر و در عین حال پرکاربرد در مراحل خاص درمان ارتودنسی است که می تواند هم به تنهایی و هم به عنوان بخشی از درمان ترکیبی استفاده شود.

ارتودنسی متحرک چیست؟

علاوه بر ارتودنسی ثابت که با براکت ها و سیم ها همراه است (و قبلا درباره آن صحبت کردیم)، روش دیگری هم وجود دارد که به آن ارتودنسی متحرک یا(Removable Orthodontics) می گویند.

ارتودنسی متحرک در واقع به دستگاه هایی گفته می شود که تفاوت بزرگ و اصلی شان با ارتودنسی ثابت این است که شما به عنوان بیمار، می توانید خودتان به راحتی آن ها را از دهان خارج کنید و هر وقت لازم بود دوباره سر جایشان بگذارید. این ویژگی، برخلاف سیستم های ثابت است که به دندان ها چسبانده می شوند و تنها متخصص ارتودنسی می تواند آن ها را بردارد.

وسایل متحرک ارتودنسی از این مواد ساخته می شوند ….

این دستگاه های متحرک معمولاً از بخش هایی ساخته شده اند که شبیه به پلاستیک فشرده یا ماده ای به نام آکریل هستند. و اغلب سیم های فلزی ظریفی هم در طراحی آن ها برای اعمال نیرو یا نگه داشتن دستگاه به کار رفته است.

مدل های جدیدتر کمی فرق دارند …

البته در مدل های جدیدتر و مدرن تر، گاهی از مواد شفاف و انعطاف پذیر برای ساخت این دستگاه ها نیز استفاده می شود. دلیلیش هم این است که باعث می شود کمتر دیده شوند و ظاهر جذاب تری داشته باشند.  این دستگاه ها بر روی فک بالا یا فک پایین شما قرار می گیرند و با تکیه بر لثه و دندان ها، کارشان را برای جابجایی و مرتب کردن دندان ها انجام می دهند.

موارد کاربرد ارتودنسی متحرک چیست؟

درست استکه ارتودنسی متحرک روشی برای مرتب کردن دندان هاست، اما نمی تواند همه مشکلات را حل کند. این روش تنها در بعضی وقت ها و شرایط خاص، خیلی مفید و لازم است. بیایید با هم ببینیم این وقت ها کدامند و در هر کدام، ارتودنسی متحرک چطور به ما کمک می کند:

هدایت رشد فک در کودکان

اولین جایی که ارتودنسی متحرک خیلی خوب کار می کند و نقش مهمی دارد، در بچه هاست که هنوز بدنشان در حال رشد است. در این سنین، استخوان فک و صورت بچه ها نرم تر است و راحت تر شکل می گیرد. این دستگاه های متحرک:

• می توانند به متخصص کمک کنند تا رشد فک بالا یا فک پایین بچه ها را به سمت درست و ایده آل هدایت کند. این کار می تواند جلوی مشکلات بزرگتری که شاید در آینده نیاز به جراحی داشته باشند را، بگیرد.
• آن ها همچنین با یک فشار آرام و ملایم به دندان ها، فضای کافی برای دندان های دائمی که دارند از زیر لثه در می آیند را باز می کنند یا نگه می دارند.

در کل مثل این است که مسیر رشد دندان های دائمی را هموار کنیم تا صاف و قشنگ در جای خودشان در بیایند.

اصلاح مشکلات جزئی ارتودنسی

یک کاربرد دیگر ارتودنسی متحرک، برای حل مشکلاتی است که خیلی بزرگ و پیچیده نیستند. یعنی وقتی نامرتبی دندان ها زیاد شدید نیست و دندان ها فقط کمی از جایشان خارج شده اند یا کمی کج هستند.در این حالت، از دستگاه متحرک استفاده می شود تا کمی این دندان ها را به جای درستشان حرکت دهد و صاف کند

یا مثلاً فقط برای مرتب کردن یک دندان یا چند دندان خاص که نیاز به جابجایی کمی دارند، می توان از این روش استفاده کرد. به طور کلی این روش برای اصلاحات کوچک و دقیق در جایگاه دندان ها، بدون نیاز به استفاده از براکت روی همه دندان ها، مناسب است.

حفظ موقعیت دندان ها بعد از درمان های ارتودنسی

وقتی براکت ها را از روی دندان ها برمی دارند و دندان ها صاف و مرتب شده اند، آن ها در جای جدیدی قرار گرفته اند که هنوز به آن کامل عادت نکرده اند. در این مرحله، از یک دستگاه متحرک استفاده می شود که به آن نگهدارنده یا ریتینر می گویند. استفاده از این نگهدارنده خیلی خیلی ضروری و حیاتی است.

 چرا از ریتینر استفاده می کنیم؟

چون دندان ها بعد از حرکت نیاز دارند تا در جای جدیدشان محکم و ثابت شوند و استخوان اطرافشان خودش را با جایگاه جدید آن ها وفق دهد. این دستگاه متحرک کمک می کند تا دندان ها همانطور صاف و قشنگ بمانند و نمی گذارد دوباره کج شوند یا به حالت اول برگردند.

تا کی از ریتینر متحرک استفاده می کنیم؟

معمولا متخصص به شما می گوید که چه مدت و چطور باید هر روز یا هر شب از این نگهدارنده استفاده کنید تا نتیجه زحمت های طولانی درمانتان برای همیشه حفظ شود. معمولاً استفاده از آن برای مدتی طولانی و گاهی فقط در شب ها لازم است.

با انواع وسایل ارتودنسی متحرک بیشتر آشنا شوید (رایج ترین ها)

بینید انواع مختلفی از دستگاه های ارتودنسی متحرک وجود دارد که هر کدام شکل و کاربرد خودشان را دارند و برای شرایط مختلفی استفاده می شوند. این ها مهم ترین وسایل حال حاظر در ارتودنسی متحرک هستند:

دستگاه های متحرک قدیمی تر یا آکریلی

یک نوع از دستگاه های ارتودنسی متحرک، آن هایی هستند که شاید بیشتر دیده باشید و شکل قدیمی تری دارند. به این ها دستگاه های متحرک آکریلی می گویند. این دستگاه ها از یک پلاک صورتی یا بی رنگ که شبیه پلاستیک فشرده است ساخته شده اند و سیم های فلزی نازکی هم در آن ها به کار رفته که روی دندان ها قرار می گیرند.

معمولاً این نوع دستگاه ها بیشتر برای بچه ها استفاده می شود. آن ها کمک می کنند فک بچه ها رشد درستی داشته باشد یا بعضی دندان ها را کمی جابجا کنند تا صاف شوند.

الاینرهای شفاف یا ارتودنسی نامرئی

یک نوع دیگر از دستگاه های متحرک که این روزها خیلی محبوب شده و خیلی ها دوست دارند از آن استفاده کنند، الاینرهای شفاف هستند. به این ها ارتودنسی نامرئی هم می گویند. این ها شبیه پلاک های نازک و کاملاً شفافی هستند که هیچ سیمی ندارند. ویژگی خیلی خوبشان این است که ظاهرشان اصلاً معلوم نیست و وقتی در دهانتان هستند، کسی متوجه نمی شود که شما دستگاه ارتودنسی دارید.

شما باید الاینرهای ارتودنسی متحرک را به ترتیب و یکی یکی عوض کنید (مثلاً هر یک یا دو هفته یک بار) تا دندان ها آرام آرام حرکت کنند. این روش بیشتر برای بزرگسالان مناسب است که دوست دارند در طول درمان، دستگاهشان دیده نشود و زیبایی ظاهرشان حفظ شود.

نگهدارنده های متحرک (ریتینر)

و اما یک نوع خیلی مهم از دستگاه های متحرک که بعد از اینکه درمان ارتودنسی ثابت تمام می شود استفاده می شود، نگهدارنده یا ریتینر است. استفاده از این نگهدارنده ها برای حفظ این نتیجه خوب ارتودنسی ثابت و نگه داشتن دندان ها در جای جدیدشان لازم است.  این دستگاه ها کمک می کنند تا دندان ها همانطور صاف و قشنگ بمانند و دوباره کج نشوند.

این نگهدارنده های متحرک دو نوع اصلی دارند:

• یکی هاولی (Hawley) است که یک پلاک پلاستیکی با سیم فلزی روی جلوی دندان ها دارد
• و دیگری نگهدارنده های شفاف است که شبیه به الاینرهای شفاف هستند و کاملاً روی دندان ها را می پوشانند و کمتر دیده می شوند.

هر دو نوع کمک می کنند تا دندان ها بعد از ارتودنسی ثابت سر جایشان بمانند و نتیجه درمان حفظ شود.

خوبی ها و نکاتی که باید درباره ارتودنسی متحرک بدانید

هر روش درمانی، در کنار مزایایی که دارد، ممکن است محدودیت ها و چالش های خاص خودش را نیز به همراه داشته باشد. ارتودنسی متحرک هم از این قاعده مستثنی نیست و ویژگی های منحصر به فرد خود را دارد. بیایید نگاهی به آن ها بیندازیم:

مزایای ارتودنسی متحرک چیست؟

مهم ترین مزایای استفاده از دستگاه های متحرک عبارتند از:

+ قابلیت جابجایی آسان

یکی از بزرگترین مزیت ها این است که هنگام غذا خوردن یا مسواک زدن، می توانید به راحتی دستگاه را از دهان خارج کنید و این قابلیت باعث می شود که تمیز کردن دندان ها و همچنین خود دستگاه، بسیار راحت تر از دستگاه های ثابت باشد و بهداشت دهان شما بهتر رعایت شود.

+ نداشتن محدودیت

این قابلیت برداشتن، همچنین انعطاف پذیری بیشتری در سبک زندگی شما ایجاد می کند، مخصوصاً برای بزرگسالان که شاید فعالیت های اجتماعی یا شغلی خاصی داشته باشند و ترجیح دهند گاهی دستگاه را بردارند.

+ هزینه کمتر نسبت به ارتودنسی ثابت + افزایش سلامت دهان و دندان

در بعضی موارد و برای ناهنجاری های خفیف تر، هزینه این روش ممکن است کمتر از ارتودنسی ثابت باشد البته که الاینرها هزینه های بالاتری دارند. و به دلیل اینکه می توانید دستگاه را بردارید و دندان ها را راحت تر تمیز کنید، احتمال گیر کردن غذا و در نتیجه پوسیدگی دندان ها نیز کاهش می یابد.

بیشتر بخوانید: آخرین هزینه ارتودنسی متحرک چقدر است؟

محدودیت ها و چالش های ارتودنسی متحرک

اما در کنار این مزایا، استفاده از ارتودنسی متحرک نکاتی هم دارد که باید به آن ها توجه کنیم:

– نتایج فقط وابسته به دکتر نیست

مهم ترین نکته این است که موفقیت درمان با دستگاه متحرک نیاز به همکاری کامل و پیوسته ی خود شما به عنوان بیمار دارد؛ اگر دستگاه را به میزان لازم که متخصص تعیین کرده است استفاده نکنید، نتیجه مطلوب حاصل نمی شود یا زمان درمان طولانی تر می گردد.

– فقط مشکلات جزئی با این روش قابل اصلاح هستند

ارتودنسی متحرک برای مشکلات پیچیده دندان ها یا ناهنجاری های شدید فکی، به تنهایی مؤثر نیست. و شاید نتواند تغییرات بزرگ یا دقیقی را که در موارد پیچیده لازم است، ایجاد کند.

– احتمال گم شدن وسایل وجود دارد

همچنین، از آنجایی که دستگاه متحرک از دهان خارج می شود، همیشه احتمال گم شدن آن یا آسیب دیدن دستگاه در هنگام برداشتن یا نگهداری وجود دارد. و اگر دستگاه را به صورت مداوم و طبق دستور یا به روش درست استفاده نکنید، اثرگذاری آن به شدت کم می شود. بنابراین ممکن است زمان درمان طولانی تر شود یا اصلاً به نتیجه خوبی نرسید.

جمع بندی کنیم؟

ارتودنسی متحرک، اگر درست و به موقع به کار گرفته شود، می تواند مسیر درمان ارتودنسی را ساده تر، راحت تر و حتی اقتصادی تر کند. با این حال، نباید فراموش کرد که موفقیت آن به شدت به میزان تعهد و همکاری بیمار وابسته است.

اگر شما یا فرزندتان در حال بررسی گزینه های ارتودنسی هستید، مشاوره با یک متخصص ارتودنسی می تواند روشن کند که آیا ارتودنسی متحرک انتخاب مناسبی برایتان هست یا خیر. در صورت تمایل می توانید همین الان با ما در مجموعه کلینیک های دکتر درویش پور تماس بگیرید تا یک جلسه ویزیت تخصصی با دکتر را برایتان هماهنگ کنیم.

پاسخ به سوالات رایج درباره ارتودنسی متحرک