ارتودنسی در نگاه نخست بیشتر با مرتب سازی دندان ها و بهبود ظاهر لبخند شناخته می شود. اما واقعیت این است که مزایای ارتودنسی دندان صرفاً به زیبایی محدود نمی شوند. این درمان می تواند تأثیرات عمیق و ماندگاری بر سلامت دهان، عملکرد دندان ها و کیفیت زندگی فرد داشته باشد. در این مقاله به بررسی کامل و جامع فواید ارتودنسی دندان از جنبه های مختلف زیبایی، عملکردی، سلامت دهان و حتی روان شناختی می پردازیم.
مقایسه افرادی که ارتودنسی انجام داده اند با کسانی که ارتودنسی نمی کنند
جدول زیر بیشتر روی مزایای ارتودنسی در افراد تمرکز دارد. می خواهیم وضعیت دو دسته از افراد را با هم بررسی کنیم. هر دو دسته به درمان ارتودنسی نیاز دارند. یک دسته درمان را انجام می دهد و دسته دوم به هر دلیل (مخصوصا هزینه ارتودنسی) درمان را پشت گوش می اندازد.
معیار مقایسه | افراد با درمان ارتودنسی | افراد نیازمند به ارتودنسی که درمان نمی کنند |
سلامت دهان و دندان | دندان های منظم و تمیز که به راحتی قابل تمیز کردن هستند (از بزرگ ترین فواید ارتودنسی دندان) | دندان های نامرتب که تمیز کردن کامل آنها دشوار است |
ریسک پوسیدگی دندان | کاهش یافته به دلیل امکان رعایت بهتر بهداشت | افزایش یافته به دلیل تجمع پلاک در دندان های نامرتب |
بیماری های لثه | احتمال کمتر التهاب لثه و بیماری های پریودنتال | احتمال بیشتر مشکلات لثه به دلیل تجمع باکتری ها |
عملکرد جویدن | بهبود یافته و توزیع متعادل نیروی جویدن | ممکن است مشکلات جویدن و گوارش وجود داشته باشد |
سایش دندان ها | کاهش سایش غیرعادی دندان ها | احتمال سایش بیش از حد برخی دندان ها |
مفصل فکی-گیجگاهی | کاهش فشار روی مفصل فک | احتمال بیشتر مشکلات مفصل فک (TMD) |
اعتماد به نفس | معمولاً بهبود یافته پس از درمان | ممکن است کاهش اعتماد به نفس به دلیل ظاهر دندان ها |
هزینه های بلندمدت | هزینه اولیه بیشتر اما هزینه های دندانی کمتر در آینده | هزینه های کمتر در کوتاه مدت اما احتمال هزینه های بیشتر برای درمان مشکلات بعدی |
ثبات نتایج | نتایج پایدار با استفاده از ریتینر | احتمال بدتر شدن نامرتبی دندان ها با گذشت زمان |
نکات کلیدی:
- درمان ارتودنسی سرمایه گذاری بلندمدت در سلامت دهان و دندان است
- عدم درمان ممکن است منجر به مشکلات پیچیده تر و پرهزینه تر در آینده شود
- مزایا و فواید ارتودنسی دندان در خصوص ارتقای سلامت روان اغلب نادیده گرفته می شود
- سن مناسب درمان معمولاً در نوجوانی است، اما درمان در بزرگسالی نیز امکان پذیر است
- گزینه های مدرن مانند الاینرهای شفاف (اینویزیلاین) درمان را برای بزرگسالان راحت تر کرده است.
بررسی 9 تا از بهترین فواید ارتودنسی دندان برای تمام سنین
۱. بهتر شدن زیبایی لبخند شما
یکی از واضح ترین و اولین فواید ارتودنسی، زیباتر شدن دندان ها و داشتن یک لبخند هماهنگ و جذاب است. دندان هایی که کج هستند، فاصله دارند یا روی هم افتاده اند، می توانند روی ظاهر چهره و لبخند شما تاثیر بگذارند. ارتودنسی با مرتب کردن این دندان ها، به شما یک لبخند متقارن و چشم نواز می دهد.
این اتفاق نقش خیلی مهمی در افزایش اعتمادبه نفس شما دارد و باعث می شود با خیال راحت تر و زیباتر لبخند بزنید.
۲. بهتر شدن جویدن و حرف زدن
دندان هایی که در جای درست خودشان قرار ندارند، معمولاً باعث مشکلاتی در جویدن غذا و حرف زدن می شوند. وقتی دندان ها خوب روی هم قرار نمی گیرند (که به آن “مال اکلوژن” یا “نیش نامناسب” می گویند)، فشار زیادی به بعضی از دندان ها وارد می شود. و این می تواند باعث چند مشکل شود:
- غذا به درستی جویده نمی شود: یعنی غذا وارد معده می شود در حالی که به خوبی خرد نشده و ممکن است مشکلاتی را در هضم ایجاد کند.
- تلفظ بعضی از حروف مشکل پیدا می کند: گاهی اوقات، نامرتبی دندان ها باعث می شود در گفتن بعضی از حروف (مثل “س”، “ش”، “چ”) دچار مشکل شویم و حرف زدن واضح نباشد.
- فک تحت فشار نادرست قرار می گیرد: وقتی دندان ها خوب روی هم نمی نشینند، فک هم مجبور است در حالتی نامناسب کار کند که می تواند باعث درد یا مشکل در مفصل فک شود.

فواید ارتودنسی دندان باعث می شود، همه این مشکلات به شکل چشمگیری کم شود یا کاملاً از بین برود. این یعنی شما هم می توانید بهتر غذا بخورید و هم واضح تر و راحت تر صحبت کنید.
۳. پیشگیری از پوسیدگی و بیماری لثه
در دندان های نامرتب یا شلوغ، تمیز کردن کامل سطوح بین دندانی دشوار است. این نواحی مستعد تجمع پلاک، باکتری و ایجاد پوسیدگی یا التهاب لثه هستند. ارتودنسی با ایجاد فاصله مناسب بین دندان ها، بهداشت دهان را ساده تر و مؤثرتر می کند و در نتیجه خطر ابتلا به بیماری های لثه و پوسیدگی کاهش می یابد.
۳. پخش شدن یکنواخت نیرو روی دندان ها
وقتی دندان ها به درستی روی یکدیگر قرار نمی گیرند، هنگام غذا خوردن یا حتی در حالت عادی، بعضی از دندان ها بیشتر از بقیه فشار را تحمل می کنند. این فشار نامتعادل می تواند باعث مشکلات جدی شود:
ساییدگی زودتر از موعد دندان ها
دندان هایی که بیشتر فشار را تحمل می کنند، زودتر ساییده می شوند و ممکن است مینای آن ها از بین برود.
ترک یا شکستگی های خیلی ریز
این فشارهای زیاد و نامرتب می توانند باعث ایجاد ترک های بسیار کوچک در دندان ها شوند که به مرور زمان بزرگ تر شده و حتی به شکستگی منجر شوند.
درد فک و مشکلات مفصل فکی-گیجگاهی (TMJ)
وقتی دندان ها خوب روی هم قرار نمی گیرند، فک مجبور است در وضعیتی نامناسب کار کند که می تواند باعث درد در فک، صدا دادن آن یا حتی سردرد و مشکلات جدی تر در مفصل فک شود.
خوشبختانه ارتودنسی و فواید ارتودنسی این فشار را به طور مساوی بین همه دندان ها پخش می کند و از فرسایش زودرس دندان ها و مشکلات فکی جلوگیری می کند.
۴. کم شدن خطر دندان قروچه و مشکلات آن
یکی از دلایل اصلی که بعضی از افراد دندان قروچه می کنند (یعنی دندان هایشان را محکم روی هم می سایند، به خصوص در خواب)، این است که دندان ها در حالت استراحت یا هنگام خواب به درستی روی هم قرار نمی گیرند. و تماس های نامناسبی دارند.
ارتودنسی با ایجاد یک نحوه قرارگیری صحیح دندان ها روی هم، به کم شدن این مشکل کمک می کند. با این کار، از مشکلاتی مثل شکستگی دندان ها، عقب رفتن لثه، یا سردردهایی که به خاطر دندان قروچه ایجاد می شوند، جلوگیری می شود. بنابراین کمک به درمان دندان قروچه از شاخص ترین فواید ارتودنسی دندان است.
بیشتر بخوانید: عوارض ارتودنسی دندان چیست؟ (بررسی راهکارهای پیشگیری از عوارض)
۵. بهتر شدن سلامت کلی بدن
بین سلامت دهان و دندان ها و سلامت عمومی کل بدن، یک ارتباط مستقیم و مهم وجود دارد. برای مثال، عفونت هایی که در لثه ها اتفاق می افتند (مثل بیماری های لثه)، می توانند با بیماری های دیگری در بدن مانند دیابت، بیماری های قلبی، و حتی زایمان زودرس در خانم های باردار مرتبط باشند. همچنین، این عفونت ها می توانند باعث التهاب های طولانی مدت در بدن شوند. حالا اگر دندان ها نامرتب باشند این تاثیرات چند برابر می شوند.
اما اگر ارتودنسی کنید و از مزایای ارتودنسی بهره مند شوید، قطعا این تاثیرات خنثی می شود. چطور؟
با مرتب کردن دندان ها از طریق ارتودنسی، بهداشت دهان و دندان به مراتب آسان تر و بهتر می شود. وقتی دندان ها تمیزتر باشند و لثه ها سالم تر، خطر عفونت ها و التهاب های دهانی کاهش می یابد. این بهبود در سلامت دهان، به نوبه خود به کم شدن خطر ابتلا به بیماری های مرتبط در کل بدن نیز کمک می کند و در نهایت، به سلامت کلی شما یاری می رساند.
۷. افزایش اعتماد به نفس و بهبود کیفیت زندگی (از بزرگ ترین فواید ارتودنسی)
لبخندی سالم و متناسب تأثیر عمیقی بر اعتماد به نفس افراد دارد. کسانی که از ظاهر دندان های خود ناراضی اند، اغلب در موقعیت های اجتماعی یا شغلی احساس خجالت یا محدودیت دارند. ارتودنسی به افراد کمک می کند تا راحت تر لبخند بزنند، در مصاحبه های کاری و تعاملات اجتماعی قوی تر ظاهر شوند و احساس بهتری نسبت به خود داشته باشند.
۸. اثرات پایدار و ماندگار
درمان ارتودنسی، برخلاف بسیاری از روش های زیبایی موقت، اثراتی پایدار و بلندمدت دارد. در صورتی که نگهداری پس از درمان (Retainer) به درستی انجام شود، نتایج ارتودنسی می توانند تا پایان عمر باقی بمانند.
۹. کمک به رشد مناسب فک در کودکان و نوجوانان
یکی از بزرگ ترین فواید ارتودنسی را می تواند در بچه ها مشاهده کرد.. در سنین رشد، ارتودنسی می تواند به هدایت صحیح رشد فک و جلوگیری از ناهنجاری های شدید در آینده کمک کند. این موضوع مخصوصاً در کودکانی که الگوهای نادرست تنفسی یا بلع دارند، بسیار حیاتی است.

به یاد داشته باشید که ارتودنسی، سرمایه گذاری برای سلامتی شماست …
مزایای ارتودنسی دندان فراتر از زیبایی ظاهری است. این درمان می تواند عملکرد جویدن، گفتار، سلامت لثه ها، کیفیت خواب و حتی اعتماد به نفس فرد را به طور محسوسی بهبود بخشد. انتخاب زمان مناسب، همکاری با متخصص ارتودنسی مجرب و پیروی از توصیه های مراقبتی پس از درمان، می توانند این مزایا را چندین برابر کنند.
پاسخ به سوالات رایج درباره فواید ارتودنسی دندان
ارتودنسی محدودیت سنی خاصی ندارد تا زمانی که دندان داشته باشید می توانید برای درمان به متخصص مراجعه کنید.
قطعا بهبود سلامت دهان و دندان و بعد از آن افزایش اعتماد به نفس.
دیدگاهتان را بنویسید